Spandex là gì? Phân biệt vải dệt kim, vải dệt thoi dùng trong may quần áo thể thao
Spandex là gì?
Elastan, Spandex, hay Lycra là chất liệu vải được biết tới qua tính đàn hồi. Spandex thực tế là từ biến thể của “expand”, trong tiếng Anh có nghĩa là “dãn nở”. Spandex là từ phổ thông ở Bắc Mỹ, trong khi ở châu Âu thường dùng từ Elastan lấy trực tiếp từ tính từ “elastic” có nghĩa là “đàn hồi”, hoặc là Elasthanne (Pháp), Elastan (Đức), Elastano (Tây Ban Nha), elastam (Ý) và Elasthaan (Hà Lan), còn ở nhiều nơi như Anh, Ireland, Bồ Đào Nha, Brazil, Argentina, Úc, New Zealand và Israel, họ sử dụng từ Lycra.
Elastane chủ yếu được dùng làm quần áo có độ co dãn cao hoặc vừa vặn ôm lấy cơ thể. Các loại này thường là quần áo thể dục thể thao, đồ lót, vớ tất. Để thoải mái hơn sợi Elastane thường được trộn lẫn với các loại sợi khác vưới tỷ lệ thành phần linh hoạt (thí dụ 80% Polyamide (Nylon) và 20% Elastane; 95% Polyester 5% Elastane …) tạo ra nhiều tính năng vải khác nhau.
Spandex là một loại sợi tổng hợp đàn hồi được đặc trưng bởi độ giãn dài cao (vượt quá 100% và thường là 50 đến 800%), và tỷ lệ hồi phục cao từ 100% kéo dài (khoảng 95%). . Khả năng đàn hồi và độ bền của nó tốt hơn cao su tự nhiên. Nó được tạo nên từ hợp chất đồng vị polymer polyester-polyurethane bởi nhà hóa học Joseph Shivers tại Viện nghiên cứu DuPont ở Waynesboro, Virginia vào năm 1958. Khi nó được công bố vào năm 1962, Spandex đã tạo nên cuộc cách mạng cho ngành công nghiệp trang phục.
Ưu điểm của sợi Spandex
Các sợi Spandex có khả năng chống được thủy phân rất cao, Lycra giữ được 100% độ bền sau khi đun sôi trong 1 giờ ở pH 3 đến 11. Ngoài ra các sợi spandex có khả năng chống lại bức xạ cực tím, oxy, nhiệt, và dầu.
Trên thị trường, các bạn có thể bắt gặp một số thương hiệu sợi spandex của nhiều nhà sản xuất như sau:
- Sợi Lycra (Sản xuất bởi Koch, công ty phụ của Invista, trước đây là của DuPont).
- Elaspan (cũng của Invista)
- Acepora ( Taekwang),
- Creora (Hyosung),
- ROICA and Dorlastan (Asahi Kasei),
- Linel (Fillattice)
- ESPA (Toyobo).
Ứng dụng của vải có sợi Spandex
Vải có sợi spandex có giá trị ứng dụng rộng rãi, đặc biệt là do khả năng co giãn của chúng, tính đàn hồi, mức độ phục hồi cao, ổn định kích thước tốt. Trong ngành công nghiệp may mặc, trước đây các loại vải có pha spandex được sử dụng cho các loại vải thể thao, hàng dệt kim, đồ lót và đồ bơi…các sản phẩm may mặc này có khả năng đảm bảo hình dạng ổn định dưới các lực tác động khi mặc, ngày nay vải có spandex được sử dụng phổ biến rộng khắp hơn trong mọi lĩnh vực, kể cả các loại trang phục thông thường ví tình chất mềm dẻo linh hoạt của nó mang cho người mặc cảm giác thoại mái dễ chịu.
Đặc điểm của vải có sợi Spandex
Spandex cũng thường được trộn với sợi tổng hợp hoặc tự nhiên, từ nylon, polyester, bông, len, viscose, rayon, và chiếm một tỷ lệ phần trăm rất ít trong thành phần vải , do đó cải vẫn giữ lại hầu hết diện mạo và cảm nhận của các sợi khác mà nó được pha trộn . Ước tính 80% quần áo được bán ở Mỹ có chứa spandex trong năm 2010.
Các loại vải co giãn có thể kéo dài theo hướng ngang hay dọc hoặc cả hai hướng, cả theo chiều dọc và chiều dài (2 Ways hoặc crosswise hoặc 4 ways crosswise and lengthwise) mà chúng ta thường gọi thun hai chiều hoặc thun 4 chiều… tùy theo kỹ thuật dệt.
Sợi Spandex dường như là một sợi đơn, liên tục, nhưng thực sự là một bó các sợi nhỏ. Nó bao gồm các cụm mềm dẻo, có liên kết với các đoạn cứng nhắc. Điều này cho cấu trúc xơ của nó có được độ đàn hồi kéo dài.
Vải Spandex và vải co giãn
Cũng giống như Spandex, một ít loại sợi khác trên thị trường cũng cung cấp các tính chất co giãn trong vải, nhưng các tính chất sẽ không giống như trong các loại vải pha trộn Sandex . Ví dụ như sợi Recron® Easy Stretch là một trong những dòng sản phẩm polyesters được phát triển đặc biệt bởi Reliance cũng mang lại sự co giãn cơ học cho các loại vải có hiệu suất, phong cách và sự thoải mái trong thị trường mà liên tục có những nhu cầu thay đổi. Recron® Easy Stretch có thể được sử dụng như sợi polyester để đạt được sự co giãn trong vải dệt kim và vải dệt thoi. Nó cũng có thể được kết hợp với hầu hết các sợi khác cũng để sản xuất các loại các loại vải khác nhau…
Phân biệt vải dệt kim và vải dệt thoi dùng trong may quần áo thể thao
Các yếu tố chính ảnh hưởng đến người tiêu dùng khi lựa chọn hàng may mặc là vẻ đẹp thẩm mỹ và thời trang. Tuy nhiên, ngoài những yếu tố này, đặc tính co giãn, mềm mại của quần áo khi sử dụng cũng rất quan trọng.
Nó mang lại cảm giác thoải mái cho người mặc , đó là khả năng giãn dài của vải cùng với da người cùng với những cử động của cơ thể và rút lại để trả lại dáng vẻ thẩm mỹ của áo quần khi những cử động này chấm dứt.
Nói chung, ngài yếu tố thẩm mỹ và thời trang , người mặc cũng mong muốn những tính chất đặc biệt từ quần áo của họ.
Quần áo luôn chịu tác động lực ở một số bộ phận của cơ thể người mặc, chẳng hạn như đầu gối, khuỷu tay và các vùng khác . Do đó, khả năng co giãn của vải hay áo quần là rất quan trọng đối với sự thoải mái của người mặc để linh hoạt với hoạt động của cơ thể và để giữ lại hình dạng ban đầu mà không bị biến dạng. Ngài ra tính co giãn cò tạo ra cảm giác mềm mại , uyển chuyển , giảm cọ xát giữa áo quần và cơ thể.
Để đạt được khả năng co giãn này , không thể dựa vào các đặc tính tự nhiên của vải dệt thông thường mà người ta phải đưa vào cấu trúc vải một loại sợi có tính chất co giãn đặc biệt, đó là sợi spandex hay còn gọi là sợi Elastane.
Trước hết nên ôn lại đặc điểm khác biệt của vải dệt thoi và vải dệt kim thông thường , tức là vải không sử dụng thêm vào sợi co giãn Spandex.
Khi các bạn bắt gặp 2 mẫu vải mà các bạn không phân biệt được đâu là vải dệt kim, đâu là vải dệt thoi, thì đây là một số phương pháp giúp bạn có thể phân biệt được chúng:
Phân biệt bảng quan sát thớ vải
Trong vải dệt kim , một sợi liên tục được lặp lại để tạo ra những vòng đan nhỏ xíu liên tục như bện tóc.
Trong vải dệt thoi , nhiều sợi ngang, dọc đan chồng lên nhau để tạo thành hàng, cột.
Phân biệt bằng cách thử kéo căng vải
- Khi vải dệt kim được kéo dọc theo chiều ngang của nó, nó sẽ giãn ra đáng kể. Nếu kéo giãn theo chiều dọc của nó, nó sẽ chỉ có thể kéo dài được một chút.
- Hầu hết các loại vải dệt thoi không thể kéo dài theo chiều dọc của vải , và chỉ có thể giãn rất rát ít theo chiều ngang của vải.
Phân biệt bằng khả năng chống nhăn của vải
Đối với mẫu vải dệt kim, khi bạn nắm kỹ nó trong nắm tay, khi bạn buông tay ra, vải sẽ có khả năng phẳng lại ngay sau một vài giây.
Đối với vải dệt thoi, nếu bạn nắm mẫu vải và sau đó buông ra như trên, mẫu vải sẽ bị nhăn như hình dưới, mà không thể phục hồi ngay hoặc nếu không ủi.
Kiểm tra biên vải
Vải dệt kim thường được bán ở dạng cuộn ống hay cắt mở khổ . Ỏ dạng hoàn tất mở khổ, biên vải thường có vết hồ cứng và đều đặn chạy dọc theo hai biên vải. Đây là vết hồ biên vải để chống vải bị quăn mép như đặc điiểm của vải dệt kim.
Đối với vải dệt thoi , biên vải chạy thẳng theo hướng sợi dọc của vải . Biên vải mạnh cà chắc chắn. Xé ngang khổ vải, vải có thể tách ra từng sợi ngang, để lộ những sợi dọc.
